hoàng lê nhất thống chí

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Hoàng Lê nhất thống chí
皇黎一統志
Ấn bạn dạng năm 2017 của NXB Trẻ Bạn đang xem: hoàng lê nhất thống chí
Thông tin tưởng sách
Tác giả	Ngô gia văn phái Xem chi tiết
Quốc gia	Đại Nam quốc
Ngày vạc hành	1804
Liên kết	Hoàng Lê nhất thống chí bên trên Wikisource

Hoàng Lê nhất thống chí (chữ Hán: 皇黎一統志), hoặc An Nam nhất thống chí (chữ Hán: 安南一統志), hoặc Lê quý nước ngoài sử (chữ Hán: 黎季外史) là cuốn tè thuyết văn xuôi ghi chép bằng văn bản Hán, nằm trong cỗ Ngô gia văn phái tùng thư của những người sáng tác nằm trong dòng tộc Ngô Thì ở làng mạc Tả Thanh Oai, thị xã Thanh Oai, thủ đô hà nội.

Tác giả[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là 1 trong những cuốn tè thuyết lịch sử vẻ vang ghi chép theo gót lối chương hồi, biên chép về sự việc thống nhất vương vãi triều mái ấm Lê nhập thời khắc Tây Sơn khử Trịnh trả lại Bắc Hà mang đến Vua Lê cho tới Khi Nguyễn Ánh vượt qua Tây Sơn, thống nhất toàn quốc. Đây là kiệt tác ghi chép theo gót thể chí - một lối văn biên chép sự vật, vấn đề, vì thế một số trong những người sáng tác tiếp tục nhau ghi chép, trong mỗi thời khắc không giống nhau. Được sáng sủa tác trong vòng thời hạn nhiều năm từ lúc cuối Triều Lê sang trọng đầu Triều Nguyễn (cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX). Toàn cỗ kiệt tác bao gồm với 17 hồi.

Bảy hồi thứ nhất là phần chính biên vì thế Ngô Thì Chí ghi chép, chục hồi tiếp sau là phần tục biên, nhập bại liệt với 7 hồi được cho rằng Ngô Thì Du ghi chép, còn 3 hồi ở đầu cuối ghi chép với đặc điểm lẹo vá, lại sở hữu cả những vấn đề thời Tự Đức, tương truyền vì thế Ngô Thì Thuyết (có người phát âm là Thiến), còn những mái ấm nghiên cứu và phân tích cho rằng rất có thể của một người sáng tác vô danh khác^[1].

Văn bản[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni bạn dạng gốc chữ Hán không thể, và cũng không được tương khắc in. Người tao thuế tầm được toàn bộ 12 dị bạn dạng Hoàng Lê nhất thống chí bằng văn bản Hán đều ở dạng ghi chép tay:^[2]

• sáu bạn dạng của Thư viện Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm, đem những ký hiệu

• A. 22/1- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Học Tống Công trứ, Trưng Phủ Công tục);
• A. 883 (in hình ảnh trong giấy tây, title Lê quý nước ngoài sử. Sơn Nam Thành Oanh thị xã Tả Thanh Oai Thiêm thư Ngô Thì Thuyến biên soạn, Long phi Kỷ Hợi niên (1899) hạ lục nguyệt thập ngũ nhật. Hàn lâm viện Thị độc sung Bắc kỳ Thống sứ phủ đích thực đệ ngũ hạng Lục sự Nguyễn Hữu Thường phụng lục);
• Vhv. 1542/1-2(tiêu đề An Nam nhất thống chí, bạn dạng này nằm trong loại với bạn dạng vì thế Nguyễn Hữu Thường chép); Vhv. 1296 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí); Vhv. 1534/- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí, với lốt ấn của Hoàng Xuân Hãn);
• Vhv. 1534/b (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Chỉ với 8 hồi đầu, hồi loại 8 đang được chép dở), một bạn dạng của Thư viện Quốc gia thủ đô hà nội (tiêu đề An Nam nhất thống chí, chỉ mất 7 hồi đầu);

• bốn bạn dạng của Thư viện Thương Hội châu Á Paris, đem những ký hiệu

• HM. 2224(7) (tiêu đề An phái nam nhất thống chí, chép kể từ sách Ngô gia văn phái. Tập 7. Quyển 19-20, phần Học Tống Công di thảo);
• HM. 2134 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Học Tống Công trứ, Trương Phủ Công tục: bạn dạng này chép kể từ bạn dạng A.22 của Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm);
• Ms. b.21 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Gia Long tam niên Giáp Tý (1804) quý sầm uất sóc, Lê Cảnh Hưng Quý Mùi khoa Tiến sĩ Tả Thanh Oai nhân Ngô Thì Nhậm chỉnh sửa (tiêu đề An Nam nhất thống chí, Thiêm thư binh chương Học Tốn Công di thảo; đó là sách của Fonds Demiéville).

Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm được ghi chép bên dưới dạng chương hồi, bao gồm 17 hồi^[3]. Tác phẩm đa số phản ánh cuộc tranh giành chấp quyền lực tối cao trong những tập đoàn lớn phong con kiến thời Lê mạt và trào lưu Tây Sơn.

Tác phẩm mô tả khoảng tầm rộng lớn 30 năm vào cuối thế kỷ 18, kể từ Khi Trịnh Sâm đăng quang chúa (1767) đến thời điểm Nguyễn Ánh đăng quang vua (1802). Đây đó là quy trình tiến độ thật nhiều dịch chuyển nhập lịch sử vẻ vang VN, cả cơ cấu tổ chức xã hội phong con kiến với những hình dáng ý thức, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp... đa số bị hòn đảo lộn và rung rinh gửi tận gốc^[1].

Các anh hùng chính[sửa | sửa mã nguồn]

Giá trị[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác văn xuôi thứ nhất với quy tế bào rộng lớn của một cỗ sử ganh đua. Tác phẩm có mức giá trị cả về mặt mày văn học tập và sử học^[4].

Sử học[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là kiệt tác văn học tập với một số trong những tình tiết hư đốn cấu, song người sáng tác là kẻ đương thời nên đang được tế bào mô tả khá sống động về những dịch chuyển nhập xã hội phong con kiến vào cuối thế kỷ 18. Những anh hùng nằm trong đẳng cấp bên trên của xã hội phong con kiến không thể là những thần tượng linh nghiệm, cao quý nhưng mà là hiện lên của sự việc suy bại. Trong triều đình, vua ko đi ra vua, phủ liêu, chúa ko đi ra chúa. Vua Cảnh Hưng cam chịu đựng sinh sống bạc nhược, Trịnh Tông phát triển thành con cái rối của đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống bị quần chúng. # chán ghét vì thế phân phối nước và quỵ luỵ trước tướng mạo Tôn Sĩ Nghị mái ấm Thanh; hình hình ảnh giám quốc Lê Duy Cận được tế bào mô tả là "bị thịt vào bên trong túi da"^[5].

Xem thêm: đơn vị của động lượng là

Ngoài triều, quan lại lại, tướng mạo tá nhiều người tráo chác vô lương, không thể lưu giữ đạo vua tôi. Mai Doãn Khuê vừa phải bày mưu kế mang đến kiêu binh hoàn thành lại chuồn cáo giác, Nguyễn Cảnh Thước công khai minh bạch yêu cầu chi phí mãi lộ và lột áo bào của vua Chiêu Thống bên trên đàng chạy trốn.

Hoàng Lê nhất thống chí còn phản ánh phần nào là cuộc sống thường ngày của quần chúng. # thời Lê mạt: cuộc sống thường ngày không tồn tại trật tự động, ko an toàn và đáng tin cậy, ko ấm yên trước nàn binh hỏa và nàn đói^[6].

Một phần rộng lớn nội dung kiệt tác phản ánh khá đậm đường nét về mái ấm Tây Sơn. Dù đứng bên trên lập ngôi trường cỗ vũ mái ấm Hậu Lê trái lập, những người sáng tác để nhiều sự quý phái so với lực lượng Tây Sơn nhưng mà tiêu biểu vượt trội là Nguyễn Huệ. Ông được tế bào mô tả là 1 trong những "anh hùng hào kiệt", "dũng mãnh và có tài năng rứa quân"^[7]. Trận Ngọc Hồi-Đống Đa tấn công xua quân Thanh cũng rất được kiệt tác phản ánh khá cụ thể.

Văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác tự động sự lịch sử vẻ vang. Trên thực tiễn, kiệt tác ko không thay đổi ganh đua pháp truyền thống của phân mục như tế bào mô tả nước ngoài hình anh hùng theo gót lối đại diện, ước lệ, nhưng mà với những Điểm sáng được những mái ấm nghiên cứu và phân tích Đánh Giá là đậm sắc thái của Việt Nam^[7].

Ngôn ngữ nhập kiệt tác là ngữ điệu động, đem phong thái lối phát biểu dân gian giảo nhiều hình tượng, đôi lúc với phô trương, phóng đại vui nhộn, không trở nên bó buộc theo gót khuôn của Hán học tập, nên là nội dung với mức độ mê hoặc quan trọng. Các mái ấm nghiên cứu và phân tích Đánh Giá đặc biệt cao độ quý hiếm thẩm mỹ của đoạn hội thoại thân ái Nguyễn Hữu Chỉnh và người em rể^[7].

Thành công lớn số 1 của tè thuyết này là kiến tạo được những anh hùng nổi bật phong phú, vừa phải bao quát vừa phải thâm thúy. Nhân vật lịch sử vẻ vang với cuộc sống tâm tư phức tạp và số phận rõ ràng nhập tổng hòa những quan hệ xã hội^[7].

Xem thêm: chất nào sau đây là amino axit

Dịch thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Sách và đã được dịch và xuất bạn dạng rất nhiều lần. Theo trình tự động thời hạn có: bạn dạng dịch của Cát Thành 1912, Ngô Tất Tố 1942 (tái bạn dạng 1958), bạn dạng dịch của Nguyễn Đăng Tấn - Nguyễn Công Liên xuất bạn dạng năm 1950 bên dưới title Hậu Lê thống chí, bạn dạng dịch của Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch xuất bạn dạng năm 1964, tái mét bạn dạng nhập năm 1970; 1984; 1987 và được mái ấm xuất bạn dạng Giáo dục đào tạo xuất bạn dạng tuy nhiên ở thể tinh lọc người sử dụng nhập mái ấm ngôi trường. Tuy nhiên, những bạn dạng dịch bên trên đều ko trung thành với chủ với vẹn toàn tác, còn nếu như không nói đến bạn dạng dịch của tập thể nhóm Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch^[4][8].

Bản dịch của Ngô Tất Tố với điều văn trôi chảy được không ít người hương thụ, tuy nhiên đơn giản bạn dạng dịch bay, một số trong những câu hoặc đoạn bị quăng quật hẳn ko dịch. Ngoài việc tăng bớt, thay thế văn kể từ, dịch fake còn bố cục tổng quan lại kiệt tác, phân tách kể từ 17 hồi trở nên 21 chương, thực hiện mang đến kiệt tác giống như một bạn dạng phóng tác^[4].                            

Nhóm Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch đang được dịch lại kiệt tác trong mỗi năm 1960 bên trên lòng tin trung thành với chủ với vẹn toàn tác. Bản dịch Hoàng Lê nhất thống chí được xuất bạn dạng năm 1964, tiếp sau đó tái mét bạn dạng phen hai năm 1970, phen 3 năm 1984 và phen 4 năm 1987. Hiện bên trên bạn dạng dịch này cũng chính là bạn dạng dịch mang đến văn bạn dạng nằm trong thương hiệu in nhập sách giáo khoa Ngữ Văn 9 của công tác dạy dỗ trung học tập hạ tầng hiện tại hành.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái (1987), Hoàng Lê nhất thống chí, Nhà xuất bạn dạng Văn học tập. Kiều Thu Hoạch, Nguyễn Đức Vân dịch; Kiều Thu Hoạch ra mắt.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]