Gen liên kết

Bách khoa toàn thư banh Wikipedia

Gen liên kết (linkage genes) là những ren nằm trong ở một NST, được DT bên cạnh nhau cho tới mới sau (xem hình bên).^[1]^, ^[2]

Bạn đang xem: thế nào là nhóm gen liên kết

Điều này còn có nghĩa là:

Các tính trạng được quy tấp tểnh vì chưng những ren link (linked genes) tiếp tục nằm trong bộc lộ cùng nhau ở một khung người, phát sinh hiện tượng lạ DT link (genetic linkage);
Các ren ở những NST không giống nhau sẽ không còn nằm trong DT nên ko nằm trong bộc lộ, là vẹn toàn nhân của DT song lập (independent genetics).^[2]

Vì địa điểm của một ren bên trên NST gọi là lô-cut (locus), nên hoàn toàn có thể nói: những gen link đem locus ở và một nhiễm sắc thể, vẹn toàn nhân phát sinh hiện tượng lạ DT link.

Lược sử nghiên cứu[sửa | sửa mã nguồn]

Thí nghiệm của Bateson, Saunders và Punnett (1905)[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện tượng ren link được vạc hiện tại và công phụ thân trước tiên ở Anh năm 1905,^[3] nhờ William Bateson, Edith Rebecca Saunders - u đẻ của Di truyền học tập thực vật Anh^[4] và Reginald Punnett. Các mái ấm khoa học tập này phân tích sự DT của nhì ren tại đây ở cây đậu thơm tho (Lathyrus odoratus):

Gen quy tấp tểnh màu sắc hoa đem alen trội P quy tấp tểnh màu sắc tím, còn alen lặn p quy tấp tểnh màu sắc đỏ;
Gen quy đánh giá dạng của phân tử phấn đem alen trội L quy tấp tểnh phân tử phấn nhiều năm, còn alen lặn l quy tấp tểnh phân tử phấn tròn trĩnh.

Khi thực nghiệm "lai theo phong cách Mendel" về nhì tính trạng thuần chủng thân thích loại đậu thơm tho hoa tím, phân tử phấn nhiều năm với loại thuần hoa đỏ tía, phân tử phấn tròn trĩnh thì chiếm được 100 % cây F₁ hoa tím, phân tử phấn nhiều năm. Cho F₁ tự động thụ phấn với Dự kiến sẽ tiến hành F₂ phân li là 9 tím, dài: 3 tím, tròn: 3 đỏ tía, dài: 1 đỏ tía, tròn trĩnh theo đuổi tấp tểnh luật Mendel vừa mới được vạc hiện tại lại cơ hội đấy ko lâu (năm 1900), thì thành phẩm chiếm được lại là 284: 21: 21: 55 (xem sơ thiết bị tóm lược ở hình 2). Kiểm tra chỉ số χ² (Khi bình phương) thì thấy rõ rệt những ren này sẽ không thể DT song lập như Mendel đang được đã cho thấy. Do cơ, chúng ta xác minh những ren này hai bạn trẻ (coupling) hoặc liên kết (connection) nhau, rồi thể hiện fake thuyết sự tái diễn (reduplication) của những ren nhằm lý giải.^[5]

Thí nghiệm của Morgan (1910)[sửa | sửa mã nguồn]

Thí nghiệm về ren link giới tính[sửa | sửa mã nguồn]

Sau cơ không nhiều lâu ở Mỹ, Morgan (Thomas Hunt Morgan) đang được vô tình vạc xuất hiện nhập một quần thể loài ruồi giấm (Drosophila melanogaster) nuôi ở "phòng thực nghiệm ruồi" của tớ đem thành viên đực đôi mắt Trắng, khác hoàn toàn toàn bộ những thành viên loài ruồi đang được biết luôn luôn đem đôi mắt đỏ tía. Ông thực nghiệm "lai theo phong cách Mendel" về 1 tính trạng thuần chủng: cho tới lai loài ruồi đực đôi mắt Trắng mới nhất vạc hiện tại này với loài ruồi loại đôi mắt đỏ tía thuần chủng (P), thì chiếm được toàn bộ loài ruồi F₁ đôi mắt đỏ tía. Khi cho tới F₁ giao hợp cùng nhau đang được chiếm được F₂ đem tầm 75% số loài ruồi đôi mắt đỏ: 25% số loài ruồi đôi mắt Trắng, nghiệm trúng tỉ lệ thành phần 3 trội: 1 lặn nhưng mà Mendel đang được chỉ ra; tuy nhiên đem điều nhất là ruồi con cái đôi mắt Trắng đều là kiểu như đực (thí nghiệm 1, hình 3).^[7]^, ^[8]

Bởi vậy, ông nhận định rằng màu sắc đôi mắt loài ruồi DT bị số lượng giới hạn vì chưng nam nữ (sex limited inheritance).^[7] Để đánh giá điều này, ông cho tới lai loài ruồi đực đôi mắt Trắng với loài ruồi loại F₁ (mắt đỏ tía dị hợp) thì chiếm được F₂ gồm: 29 loại đôi mắt đỏ: 132 đực đôi mắt đỏ: 88 loại đôi mắt trắng: 86 đực đôi mắt Trắng (thí nghiệm 2, hình 4),^[7] khác hoàn toàn tấp tểnh luật Mendel. Từ cơ, nhờ vào fake thuyết DT NST công phụ thân năm 1903 của Theodor Boveri và Walter Sutton, ông phản đối fake thuyết "reduplication" (gen lặp lại) trình bày bên trên, nhưng mà Morgan xem như là "thuần túy cơ học" (simple mechanical). Ông còn fake thuyết rằng: điểm sáng màu sắc đôi mắt được DT gắn kèm với nam nữ vì thế ren này phía trên NST nam nữ X và thể hiện ý tưởng phát minh về DT link (genetic linkage). Trong fake thuyết này của ông (công phụ thân năm 1911), nhiều ren (2 trở lên) nằm trong ở một NST thì bọn chúng ko DT song lập nữa, nhưng mà DT link cùng nhau. Ông nhận định rằng ren là đem thiệt và "ánh xạ" từ vựng trí xác lập bên trên NST,^[9] gọi là lô-cut (locus). Từ cơ, ông đầy đủ Học thuyết DT NST (giải Nobel 1934).^[8]

Ngày ni, tao đang được biết rằng: ở loài ruồi giấm thì alen quy tấp tểnh màu sắc đôi mắt đỏ tía là trội (Morgan coi đó là alen hoang dại nhập bất ngờ và ông ký hiệu là lốt "+") xác định bên trên vùng ko tương đương của NST nam nữ X, còn alen ứng quy tấp tểnh màu sắc đôi mắt Trắng là đột đổi thay lặn (ông kí hiệu là w, lấy vần âm đầu của kể từ "white" là màu sắc trắng). Nhiễm sắc thể nam nữ Y của loài ruồi giấm không tồn tại lôcut này, nên sơ thiết bị thực nghiệm 1 tóm lược là:

P: ♂ đôi mắt Trắng (X^wY) × ♀ đôi mắt đỏ tía (X⁺X⁺)

F_1: ♀ X⁺X^w (đỏ) và ♂ X⁺Y (đỏ)

F_2: 1 ♀ X⁺X⁺ (đỏ): 1 ♀ X⁺X^w (đỏ): 1 ♂ X⁺Y (đỏ): 1 ♂ X^wY (trắng).

Điều này lý giải được vì sao mới F₂ phân li 3 trội: 1 lặn như ở tấp tểnh luật Mendel, tuy nhiên thành viên nào là đôi mắt Trắng thì cần là con cái đực vì chưng con cái đực chỉ việc 1 alen là màu sắc đôi mắt đang được bộc lộ (hình 3).

Hiện tượng ở thực nghiệm 1 và 2 trình bày bên trên là tình huống DT link nam nữ (sex linked).

Thí nghiệm về ren link bên trên NST thông thường (1911)[sửa | sửa mã nguồn]

Trong một thực nghiệm không giống, Morgan đang được xác lập ở loài ruồi giấm thì tính trạng thân thích màu sắc xám là trội (quy tấp tểnh vì chưng alen B) đối với thân thích đen thui (quy tấp tểnh vì chưng alen b, black), còn cánh nhiều năm thông thường là trội (quy tấp tểnh vì chưng alen V) đối với cánh cụt (quy tấp tểnh vì chưng alen v, vestigial). Sau Lúc dẫn đến loài ruồi giấm đực dị hợp ý thân thích xám, cánh nhiều năm (BbVv), ông đang được cho tới nó lai với loài ruồi loại thân thích đen thui, cánh cụt (bbvv) thì được đời con cái chỉ mất 2 loại hình với tỉ lệ thành phần 1 xám, dài: 1 đen thui, cụt, ko hề thấy 2 loại hình xám, cụt và đen thui, nhiều năm. Vì loài ruồi loại chỉ cho 1 loại trứng có một không hai là bv, nên ông xác minh loài ruồi đực (BbVv) chỉ đột biến nhì loại tinh dịch là BV và bv, nhưng mà không tồn tại tinh dịch Bv và bV. Từ cơ ông nhận định rằng những lôcut B/b và V/v nằm trong ở một NST nên ko thể DT tách nhau như tấp tểnh luật Mendel. Thí nghiệm này chứng tỏ về ren link rõ rệt nhất nhập thời hạn cơ.

Sau này, đang được xác lập được địa điểm của những lôcut nhưng mà Morgan gọi là B⁺/b và V⁺/v là ở NST số 2 của loài ruồi giấm (xem minh hoạ ở hình 5).

Xem thêm: hoc10.com bộ sách cánh diều lớp 7

Để phân biệt với tình huống những ren phân li song lập, nhiều giáo trình Sinh học tập bên trên toàn cầu tương đương ở nước Việt Nam quy ước sử dụng kí hiệu những gen link viết lách bên trên và một vạch (vạch này biểu tượng cho tới NST đem chúng). Ví dụ: ở phó tử (n) nhưng mà đem ren A với ren B link cùng nhau thì viết lách là AB. Tại tế bào soma (2n) đem cặp NST tương đương, nên nếu như tinh dịch (giao tử đực) là AB còn trứng (giao tử cái) là ab, thì loại ren của hợp ý tử (2n) viết lách là AB//ab, hoặc AB/ab tuy nhiên chuẩn chỉnh nhất là kí hiệu như phân số đem nhì gạch men ở hình 6.

Bản hóa học ren liên kết[sửa | sửa mã nguồn]

Giờ phía trên, sau những sự khiếu nại bên trên rộng lớn 1 thế kỉ, nhờ việc cách tân và phát triển của khoa học tập và technology, người tao thấu hiểu rằng từng NST có một phân tử DNA đem nhiều ren. Các ren ở nằm trong phân tử DNA tạo thành một group ren liên kết, số group ren link của từng loại vì chưng cỗ NST đơn bội (n). Khi NST được truyền cho tới mới sau, thì những ren nằm trong group link ko phân li song lập cùng nhau nữa.

Sau Lúc quy mô "chuỗi xoắn kép" DNA được công phụ thân vì chưng Cơ-ric (Francis Harry Compton Crick) và Oat-sơn (James Dewey Watson), những phân tích về NST dần dần kéo đến nắm vững về siêu cấu hình của bào quan tiền này ngày phổ thông như quy mô của J. Herbert Taylor (1957), của Ris và Chandler (1963), của Kaufmann, McDonald, Whitehouse và Hastings (1965), quy mô sợi cuộn xoắn (folded fibre model) của Du Praw (1965), vạc hiện tại về nuclêôxôm của A. Olins và C.L.F. Woodcock (1970) v.v.^[10] Nhờ cơ tao tưởng tượng được siêu cấu hình của NST - bào quan tiền lưu lưu giữ và bảo vệ vấn đề DT như bây giờ: toàn bộ những ren nằm trong thuộc sở hữu một phân tử DNA và được cuộn xoắn phức tạp tuy nhiên đem tổ chức triển khai, lại được mê-tyl hóa thì tiếp tục bên cạnh nhau truyền cho tới mới sau (hình 7).

Hình 3: Sơ thiết bị lai thuận (phép lai I) của Morgan.
Hình 4: So sánh lai thuận (bên trái) và lai nghịch ngợm (phải) ở thực nghiệm của Morgan.
Hình 5: Phân phụ thân một trong những lô-cut ở NST số 2 của loài ruồi giấm.
Hình 6: Kí hiệu chuẩn chỉnh cho tới loại ren đem 2 gen: A link với B, và a link với b.
Xem thêm: năng lượng không tái tạo

Hình 7: Mỗi NST bao gồm khoảng chừng 10 triệu cho tới 10 tỉ cặp base nitơ (bp) cuộn xoắn lại. Trong số đó, từng ren khoảng chừng 1000 cho tới 1 triệu bp.

Các loại ren liên kết[sửa | sửa mã nguồn]

Qua bên trên, tao đang được hiểu được những tính trạng DT link cùng nhau là vì những ren quy tấp tểnh những tính trạng cơ phía trên và một NST. Tuy nhiên sự link thân thích bọn chúng hoàn toàn có thể theo rất nhiều loại đang được vạc hiện tại, mang tới những thành phẩm không giống nhau:

Liên kết trọn vẹn (complete linkage) hoặc link ko trọn vẹn (incomplete linkage);
Liên kết với NST thông thường (autosomal linkage) hoặc với nam nữ (sex linkage).
Các ren sẽ là link trọn vẹn Lúc bọn chúng ở sát nhau bên trên một phân tử DNA của NST và không tồn tại trao thay đổi chéo cánh tạo nên thiến những alen đang được xét. Các ren sẽ là link ko trả toàn khi bọn chúng không ở gần nhau bên trên một phân tử DNA của NST và đem xẩy ra thiến ren dẫn đến tái ngắt tổng hợp DT.^[11]
Các ren quy tấp tểnh những tính trạng thông thường (tính trạng ko thuộc sở hữu giới đực, cái) và lại ở NST nam nữ (X hoặc Y, W hoặc Z) thì phát sinh hiện tượng lạ DT link nam nữ (sex linked). Nếu lô-cut cơ ở NST X, người tao gọi là ren link X (X-linked); nếu như lô-cut cơ ở NST Y, người tao gọi là ren link Y (Y-linked). Tại người, ren link X và được vạc hiện tại kể từ lâu, như ren đột đổi thay lặn tạo nên hội chứng ngày tiết khó khăn đông đúc (hemophilia), ren đột đổi thay trội (gen MECP2) tạo nên hội hội chứng Rêt vì thế Andreas Rett (1924-1997) vạc hiện tại. Khác hẳn với link X, những tính trạng hình dáng ngoài đem link Y hiện tại không được xác minh về hạ tầng DT phân tử ở người. Một số tư liệu giáo khoa từng trả ví dụ tính trạng hình dáng ngoài sẽ là link Y như hội chứng hói đầu hoặc "túm lông tai" (hairy ears) chỉ ở nam nhi mới nhất đem, song vài ba năm mới đây và được kiểm hội chứng lại.
Chứng hói đầu từng được nhận định rằng vì thế ren ở Y phát sinh đem tương quan cho tới cả sự cách tân và phát triển của tóc và sự tạo hình một trong những hooc môn. Ngày ni, người tao gọi ren này SOX21, còn tồn tại túng bấn danh (alias) là SRY-Box21, phía trên NST số 13, chứ không hề ở Y.^[12]
Từ lâu, điểm sáng mang trong mình một túm lông ở tai đã được xem như là tính trạng link Y. Một số giáo trình DT học tập quốc tế đang được trình diễn hiện tượng lạ này như là 1 trong những ví dụ nổi bật về link Y và ren "túm lông tai" gọi là ren holandric. Tuy nhiên, đem mái ấm khoa học tập (Lee và nằm trong sự) nhận định rằng đó là một ngộ nhận, vì thế những phân tích về giải trình tự động NST Y hiện tại ko xác định được ren này, hơn thế nữa điểm sáng này sẽ không thịnh hành bên trên toàn cầu, nhưng mà chỉ bắt gặp ở một trong những quần thể đứa ở chặn Độ. Gần phía trên những phân tích ở Lever phân tử nhận định rằng loại hình này là đột đổi thay từ rất nhiều group quần thể và đem tính khu vực, tức là những quần thể người chặn Độ này còn có "ông tổ Adam" riêng biệt.^[13]

Tóm lại, ren link là những ren nằm trong lệ thuộc một phân tử DNA của một NST, những ren này hoàn toàn có thể link trọn vẹn hoặc link ko trọn vẹn, hoàn toàn có thể link nam nữ hoặc ko.